Zaterdagnacht gaan de klokken weer op wintertijd. Op dit moment is een discussie gaande in Nederland en Europa om te stoppen met twee keer per jaar de klok te verzetten; en over wat dan de permanente tijd wordt.
De NSWO stelt zich, net als de Europese zusterverenigingen en de Slaapgeneeskunde Vereniging Nederland (SVNL), op basis van wetenschappelijke argumenten op het standpunt dat de beste keus zou zijn om vanaf nu een vaste tijd te handhaven mits dat leidt tot een overschakeling naar de Standaard Tijd (ST, of Central European Time – CET).
Amsterdam/Heemstede/Groningen, 27 oktober, 2018.
Standpunt over afschaffen van de wintertijd
In navolging van internationale beroepsverenigingen van wetenschappers op het gebied van biologische ritmen en slaap vestigen ook wij, NSWO en SVNL – de twee nationale verenigingen van slaap en slaapstoornissen in Nederland -, uw aandacht graag op de noodzaak van een gedegen besluitvorming rondom de afschaffing van het jaarlijks verschuiven van de klok. Wij ondersteunen het voornemen van de Europese Commissie om de jaarlijkse wisselingen naar zomer- en wintertijd af te schaffen mits dat leidt tot een overschakeling naar de CET (Central European Time). Wij wijzen u erop dat alle argumenten ervoor pleiten permanent terug te gaan naar onze standaard midden Europese tijd’ (CET oftwel Central European Time), de tijd die wij thans in de winter hebben.
Argumenten:
Permanente Oost-Europese tijd (huidige zomertijd) zou betekenen dat midden in de winter pas om 9:45u de zon op komt en dat deze 17 weken lang (van eind oktober tot en met eind februari) na 8:30u op komt.
We hebben licht in de ochtend juist nodig om onze biologische klok in onze hersenen in de pas te laten lopen, licht in de avond verstoort de klok. Dit laatste is ook bekend van het gebruik van computerschermen in de avond en verstoorde slaap. Dit betekent dat we naar permanente Midden-Europese tijd moeten (nu wintertijd) of zelfs naar GMT (de tijd in Engeland).
Een late zonsopkomst, veroorzaakt door permanente Oost-Europese tijd (huidige zomertijd) betekent dat we meer moeilijkheden krijgen met op tijd in slaap vallen en op tijd opstaan hetgeen op werkdagen zal leiden tot een slaaptekort bij een groot deel van de bevolking.
Slaaptekort leidt op korte termijn tot slechtere prestaties op school, een groter risico op ongelukken, en stemmingsproblemen maar op lange termijn kan dit leiden tot gezondheidsklachten op het gebied van hersenziektes, stemmingsstoornissen, hart- en vaatziekten en overgewicht/suikerziekte.
Een late zonsopkomst door het ver naar het Westen leven van een tijdzone is gerelateerd aan meer winterdepressie, meer kanker en latere slaap, evenals een grotere ‘sociale jetlag’. In Nederland leven wij al heel ver naar het Westen in onze Midden-Europese tijdzone. Sociale jetlag is het verschil in slaap tussen het weekend en door de week en is gerelateerd aan slaaptekort, depressieve stemming, meer roken, alcohol en drugsgebruik, en overgewicht. Dit komt vooral ook bij jongeren voor. In Rusland heeft het instellen van permanente zomertijd geleid tot een toename van winterdepressie en een toename van sociale jetlag. Daarom is het aannemelijk dat het instellen van permanente Oost-Europese tijd (huidige zomertijd) gepaard zal gaan met een toename van winterdepressie en sociale jetlag in Nederland.
Verstoorde slaap is een groot risico voor het krijgen van een (fataal) ongeluk op de weg. Uit een groot Europees onderzoek blijkt dat in Europa, afhankelijk van land, 6 – 34% van de chauffeurs aangaf in slaap te zijn gevallen achter het stuur en dat verstoorde slaap als belangrijkste oorzaak wordt gezien. Het vergroten van de slaapproblemen door het permanent instellen van Oost-Europese tijd (huidige zomertijd) zal daarom naar verwachting leiden tot een groter aantal verkeersongelukken als gevolg van verhoogde slaperigheid overdag.
Arbeiders die buiten werken, zoals in de bouw, werken vaak van 8-16u. Bij permanente Oost-Europese tijd (huidige zomertijd) werken zij 4 maanden lang gedurende 1.5 uur voordat de zon opkomt.
Tijzones zijn ingesteld dat in het midden de zon om 12 uur op zijn hoogste punt staat. Onze huidige tijdzone (CET) is ingesteld met in Berlijn de zon om 12:06u uur op zijn hoogste punt. In Amsterdam betekent dat dat de zon gemiddeld om 12:40u op zijn hoogste punt staat. Als we de Oost-Europese tijd (huidige zomertijd) zouden aanhouden staat de zon in Nederland gemiddeld om 13:40u op zijn hoogste punt.
De Nederlandse vereniging voor Slaap/Waak Onderzoek (NSWO), Prof. Ysbrand D. van der Werf, voorzitter
De Slaapgeneeskunde Vereniging Nederland (SVNL), Dr. Al W. de Weerd, voorzitter