Vannacht (zaterdag 29 op zondag 30 oktober 2022) wordt de klok om 3 uur teruggezet naar 2 uur.
De Europese Commissie presenteerde in 2018 een voorstel om klokschakelingen te beëindigen in 2019, waarbij de lidstaten de vrijheid hebben om hun standaardtijd te bepalen. Het Europees Parlement nam in 2019 ook haar standpunt in en steunde de stopzetting van de klokschakelingen per 2021. Het is nu aan alle lidstaten zoals vertegenwoordigd in de EU-Raad, om ook een definitief standpunt in te nemen en om onderling overeenstemming te bereiken over de beoogde standaardtijden.
De NSWO heeft naar aanleiding van het besluit van de Europese Commissie toen haar gemotiveerde standpunt voor het aanhouden van standaardtijd op de website gepubliceerd.
Inmiddels is het 2022. De European Sleep Research Society besteedt in het artikel door Till Roenneberg aandacht aan de afschaffing van de tijdwisseling: Living in the wrong time-zone.
Ook de American Academy of Sleep Medicine pleit voor afschaffing van de tijdwisseling. In het programma Atlas heeft collega Roelof Hut een helder verhaal over het belang van de juiste tijdzone voor onze gezondheid.
De International Alliance for Natural Timeheeft in samenwerking met wetenschappers een stappenplan opgezet om over te gaan naar de gezonde natuurlijke tijd.
De huidige energiecrisis, samen met de gezondheids- en economische crises die het gevolg zijn van COVID-19 en de oorlog in Oekraïne, maken een beslissing over klokschakelingen nog urgenter, omdat het afschaffen van klokschakelingen en het leven in de juiste tijdzone vele voordelen biedt op het gebied van gezondheid, economie en het milieu. Volgens het voorstel blijkt uit onderzoek dat het aanhouden van klokschakelingen geen significante effecten op de energiebesparing heeft, en dat het zelfs energie-uitgaven verhoogt.
Na ondertekening van de Barcelona Declaration on Time Policies (2021), dat als één van haar doelstellingen heeft:
“Het bevorderen van het debat tussen de wetenschappelijke gemeenschap en de relevante beleidsmakers over het einde van klokschakelingen, waarbij gezondheid en welzijn als belangrijkste criteria worden vastgesteld, met respect voor de individuele vrijheid.”
is een groep van deskundigen en pleitbezorgers opgericht, bestaande uit gerenommeerde chronobiologen zoals Till Roenneberg, Martha Merrow en Erik Herzog, en belangrijke organisaties die pleiten voor gezonde tijdzones zoals de European Biological Rhythms Society, de European Medical Association en de International Alliance for Natural Time. Ze hebben het afgelopen jaar samengewerkt aan een voorstel om de lidstaten te helpen een weloverwogen beslissing te nemen.
Voorstel transitieplan
Het voorstel voor invoering van vaste tijdzones in de Europese Unie houdt in dat de vaste tijdzone van elk land zo dicht mogelijk bij de eigen zonnetijd ligt, wat zowel de volksgezondheid als de economie, de veiligheid en het milieu zal bevorderen. Dit betekent dat elk land de tijdzone zal aannemen die overeenkomt met de eigen geografische situatie. Voor Nederland, België en Luxemburg betekent dit de eigen West-Europese tijdzone (UTC), zoals in 2019 ook al door het Nederlandse Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) in haar rapport is aanbevolen als gunstig voor de volksgezondheid.
De voorgestelde tijdzonekaart ziet er als volgt uit:
Om deze eindsituatie over te nemen, stellen de experts een tweestappenplan voor:
- Stap 1: Alle EU-landen schaffen de klokschakeling in het voorjaar af en houden de kloktijd aan die ze in de winter gebruiken. Die landen waarvan de aanbevolen tijdzone al hun huidige standaardtijd is, hoeven geen verdere stappen te ondernemen.
- Stap 2: Die landen waarvan de aanbevolen tijdzone nog niet hun standaardtijd is (België, Frankrijk, Griekenland, Ierland, Luxemburg, Nederland, Portugal en Spanje), draaien in de herfst de klok nog een laatste keer een uur terug, om hun aanbevolen tijdzone als hun nieuwe standaardtijd aan te nemen.
Volgens de experts moet dit gepaard gaan met bewustmakingscampagnes en ondersteuning van die sectoren, die naar verwachting het meest door de verandering worden geraakt, zodat zij zich snel kunnen aanpassen aan de nieuwe situatie.
Het belangrijkste argument om dit voorstel aan te nemen is dat uit de pas lopende klokken het slaaptekort en de sociale jetlag bij de meerderheid van de bevolking vergroten, wat gepaard gaat met aanzienlijke negatieve effecten op de menselijke gezondheid, economie en veiligheid, zoals blijkt uit een groot aantal wetenschappelijke publicaties in vooraanstaande internationale tijdschriften.
Zoals Ariadna Güell, co-coördinator van het Barcelona Time Use Initiative en één van de initiatiefnemers van de groep, stelt: “Dit voorstel is gemakkelijk te implementeren en zal de gezondheid van velen verbeteren en energie besparen. We hopen dat dit voorstel een praktische dialoog zal faciliteren over hoe een einde aan de klokschakelingen in de EU mogelijk gemaakt kan worden”.
Tot nu toe is het voorstel ondersteund door verschillende organisaties en individuele wetenschappers, en de groep is actief op zoek naar meer ondersteuning om de relevantie ervan te versterken.
29 oktober 2022
